Laatst vertelde iemand me dat ze mensen had leren kennen die hetzelfde meegemaakt hadden als zij.
Ze was daar erg blij mee, voelde zich bij hen herkend en dat begreep ik volkomen.
Toen ik een paar jaar geleden van mijn moeders overlijden hoorde, kreeg ik veel vergelijkbare verhalen te horen.
En zelfs bij het overlijden van Piepelotje kreeg ik veel bijval
Dat gaf het gevoel er niet alleen in te staan.
Na Annes dood is dat anders.
Er was geen afscheid, geen collectieve rouw, ik had en heb geen plek in het geheel.
Ik mocht naar de condoleance, maar kon er door de beperkende coronamaatregelen en de gezondheidsproblemen niet naar toe.
En wat had ik daar dan in mijn eentje eenzaam bij zijn lichaam moeten staan.
Pas maanden later hoorde ik dat er wel degelijk een afscheidsdienst geweest is, waarin ik zelfs genoemd ben, dat ie gelukkig met mij geweest is.
Dat doet pijn.
Ik kreeg wel veel vriendelijke reacties, dat echt wel.
Maar ook onbegrip, het was immers al uit, dus wat valt er te rouwen dan?
Er zijn zelfs mensen die er maar vanuit gaan dat ik nu al nauwelijks meer aan hem denk.
Naarmate de tijd vordert merk ik dat ik de herkenning mis.
Dus ging ik op onderzoek uit.
Maar er is weinig over te vinden.
Zo kwam ik het wel het woord schaduwweduwen tegen.
Een term gebruikt wordt voor maitresses, voor de andere vrouw, die geen plaats krijgt in de rouw.
Welliswaar een andere omstandigheid, maar toch zo herkenbaar.
Ik las over exen, die vanwege de gezamelijke kinderen aanwezig mochten zijn bij het afscheid, maar geen plaats hadden in het geheel, behalve om de kinderen te troosten.
Voor hun verdriet was geen ruimte.
En over exen die niet welkom waren.
Maar niets over exen zonder gezamelijke kinderen, waar dus de band geheel verbroken is.
Die zijn onzichtbaar, maar rouwen net zo goed.
Ik las dat het niet erkennen van iemands rouw funest is voor een rouwende.
De rouw in de kantlijn kan net zo diep, of zelfs dieper zijn dan in het middelpunt.
Temeer door het alleen staan daarin.
Ex zijn betekent niet automatisch dat je niet meer van iemand houdt.
En de dood maakt geen einde aan de liefde.
En zelfs als er geen liefde meer zou zijn, dan is er de rouw om wat er onomkeerbaar niet meer is.
Een heldere uiteenzetting vond ik in dit artikel over geen recht op verdriet.
Ik citeer je: Ik las dat het niet erkennen van iemands rouw funest is voor een rouwende. De rouw aan de kantlijn kan net zo diep, of zelfs dieper zijn dan in het middelpunt. Temeer door het alleen staan daarin.
BeantwoordenVerwijderenEn zo voelde het ook toen mijn verloofde overleed, ondertussen meer dan 30 jaar geleden. Voor zijn moeder was ik "degene die haar enige zoon afgepakt had en die was nu ook nog dood door mij, want zonder mij was hij gezond gebleven." Onzin natuurlijk, maar dat werd me verweten. Kortom ik mocht er ook niet bij zijn, had geen legale aanspraak, mocht niets beslissen over zijn (en mijn) spullen in onze gezamenlijke flat die toevallig op zijn naam stond of over zijn begrafenis.
Niet hetzelfde maar wel herkenbaar in de zin van aan de kantlijn staan zonder erkenning. Ik ging er onderdoor, ben zwaar ziek geworden van de stress. Ik rouw soms nog om hem, ik hou nog steeds van wie hij was.
Ik heb ooit een klein eigen afscheid gehouden met mijn vrienden. Dat hielp, toen begon ik eigenlijk pas echt met verwerken. Misschien helpt het als jij met degenen die wel jouw rol erkennen ook een ritueel houdt, of een manier om je eigen afscheid te houden. Dat kan nu ook nog. Hoop dat je door je blog en je eigen vorm toch rouwen kunt, want dat is nodig.
Hoe wreed kan een moeder zijn.
VerwijderenVreselijk.
"Liefde sterker dan de dood"- volgens mij is het een bijbeltekst - en ik vind 'm ZO mooi! Houden van houdt niet op met het doodgaan van iemand - ik houd nog steeds van H., ook al is hij al veel langer dood dan hij ooit heeft geleefd. En houden van houdt ook niet op als de relatie beëindigd wordt - je hebt samen iets belangrijks gehad, én er zijn allerlei redenen om een relatie te beëindigen, die niet s te maken hebben met "niet meer houden van".
BeantwoordenVerwijderenIedereen mag rouwen op zijn eigen manier, daar zijn geen echte regels voor. Wel jammer dat het voor jou zo’n eenzaam afscheid was…groet Hannie
BeantwoordenVerwijderenRouwen aan de kantlijn, wat mooi verwoord voor zoiets verdrietigs. Ik wens je heel veel sterkte toe!
BeantwoordenVerwijderenIk heb één woordje aangepast, omdat dat maar storend bleef hangen.
BeantwoordenVerwijderenIk bleef twijfelen over "aan de zijlijn" of "in de kantlijn".
Want het is taaltechnisch net zomin "aan de kantlijn" als dat het "in de zijlijn" kan zijn.
Of ben ik nu aan het muggenziften.